E‑DENTICO 4(50)/2014

8

Meth mouth – obraz jamy ustnej pacjenta uzależnionego od amfetaminy i metamfetaminy
Meth mouth – the oral cavity of a patient addicted to amphetamine and methamphetamine
lek. dent. Karol Więcek, dr hab. n. med. Sebastian Kłosek

Streszczenie: Rodzina amfetamin jest szeroką grupą silnie uzależniających narkotyków syntetycznych, do której zaliczamy m.in. amfetaminę i metamfetaminę. Są to najpopularniejsze narkotyki syntetyczne w Polsce, po które sięgają nawet dzieci w wieku gimnazjalnym. Farmakologicznie sympatykomimetyki, wykorzystywane w leczeniu narkolepsji i ADHD, powodują wiele efektów krótko- i długoterminowych. Długotrwałe zażywanie narkotyku powoduje nieodwracalne zmiany psychiczne i somatyczne. Zespół objawów manifestujących się w obrębie jamy ustnej pacjenta uzależnionego od amfetaminy, głównie palącego metamfetaminę, określa się mianem meth mouth. Zalicza się do niego kserostomię i nadreaktywność nerwowo-mieśniową, zwłaszcza bruksizm, szczękościsk, bóle mięśniowe i zaburzenia w zakresie stawu skroniowo-żuchwowego. Objawami wtórnymi są erozja szkliwa i próchnica przypominająca próchnicę butelkową. Dodatkowo występują problemy natury periodontologicznej. Leczenie pacjenta z zespołem meth mouth powinno być wieloetapowe i wielokierunkowe. W związku z późnym spopularyzowaniem amfetamin w Polsce i postępującą przez lata destrukcją uzębienia, odsetek pacjentów uzależnionych, którzy szukają pomocy u stomatologa, może ulec zwiększeniu. Lekarz dentysta może być pierwszą osobą, która rozpozna uzależnienie od amfetaminy u swojego pacjenta.

 

 

16
Profilaktyczne stosowanie antybiotyków w zabiegach autotransplantacji zębów – doświadczenia własne i przegląd piśmiennictwa
Prophylactic use of antibiotics in tooth autotransplantation procedures – author's own experience and literature review
dr n. med. Kamila Chwaja-Pawelec

Streszczenie: W epoce powszechnego i często nieuzasadnionego stosowania antybiotyków warto zweryfikować celowość ich podawania w różnych zabiegach z zakresu chirurgii stomatologicznej. Autotransplantacja jest jedną z tych procedur chirurgicznych, w których idea profilaktycznego wdrażania antybiotyków wydaje się być słuszna. Niemniej jednak brak jest jednoznacznych wytycznych, określających wskazania i sposób ich podawania w tej procedurze. Niniejsza praca ma na celu przedstawienie roli antybiotyków jaką najprawdopodobniej odgrywają one w procesach gojenia tkanek po przeszczepie zęba, a także sposobu ich podawania, który zastosowano we własnych badaniach klinicznych, poświęconych autotransplantacji trzecich zębów trzonowych lub ich zawiązków.

 

24
Leki stosowane do znieczuleń miejscowych w stomatologii
Wywiad z dr. n. med. Krzysztofem Gończowskim

Jakiego rodzaju znieczulenia stomatologiczne dostępne są obecnie na rynku farmaceutycznym w Polsce? 
Spośród czterech zarejestrowanych w Polsce środków do znieczuleń miejscowych w formie zastrzyków, w stomatologii najczęściej stosowane są trzy: mepiwakaina, lidokaina oraz artykaina. Są to pochodne amidowe, dostępne w szklanych kartrydżach, dedykowanych do użycia w karpulach stomatologicznych. Lekarze mają ponadto do dyspozycji liczne preparaty do znieczuleń powierzchniowych, najczęściej w formie żelu lub płynu. Są to mieszaniny wyżej wymienionych środków z lekami starszej generacji (np. benzokaina). Pochodne estrowe, metabolizowane przez cholinesterazę osoczową, mają znacznie wyższy potencjał alergizujący i w krajach Unii Europejskiej praktycznie nie są już stosowane do wstrzyknięć. Natomiast pochodne amidowe (metabolizowane w wątrobie) należą do nowszej generacji leków znieczulających miejscowo, mają mniejszy potencjał alergizujący oraz są mniej toksyczne, a przez to bezpieczniejsze dla pacjentów.

 

PRAKTYKA


34
Zębopochodne martwicze zapalenie powięzi okolicy podżuchwowej – opis przypadku
Odontogenic necrotising fasciitis of the submandibular region – case report
dr n. med. Jan Nienartowicz, dr n. med. Paweł Ziemski, dr n. med. Hanna Woytoń-Górawska, lek. dent. Dawid Ozimek

Streszczenie: Autorzy przedstawiają rzadko występujący przypadek zębopochodnej martwicy powięziowej tkanek miękkich w okolicy podżuchwowej u 26-letniej pacjentki. Późne zgłoszenie się pacjentki do leczenia i opóźnione rozpoczęcie leczenia doprowadziły do powikłań w postaci martwiczego ubytku tkanek twarzy wraz z niedowładem nerwu twarzowego. Ze względu na młody wiek i brak innych ogólnych chorób nie wystąpiły w tym przypadku objawy ciężkiej sepsy.

 

 

42
Leczenie liszaja płaskiego jamy ustnej – pr zegląd piśmiennictwa
Treatment of oral lichen planus – review of literature
dr n. med. Karolina Thum-Tyzo, lek. med. Bartłomiej Tyzo, dr n. med. Beata Petkowicz

 

Streszczenie: Liszaj płaski jest przewlekłą zapalną chorobą skóry zajmującą również błony śluzowe. Częstość występowania choroby szacuje się na nie więcej niż 2% w ogólnej populacji. U 25% do 30% pacjentów zmiany zlokalizowane są wyłącznie w obszarze błony śluzowej jamy ustnej. W 90% przypadków zmiany umiejscawiają się w tylnej części błony śluzowej policzka w formie siateczki Wickhama. Choroba charakteryzuje się okresami zaostrzeń i remisji, a jej przebieg jest wieloletni. Symptomatyczne są postaci liszaja płaskiego – zanikowa oraz nadżerkowa, którym może towarzyszyć uporczywy ból zajętej okolicy. Wymagają one długiego leczenia objawowego. W pracy przedstawiono przegląd aktualnych metod leczenia liszaja płaskiego jamy ustnej.


52
Termowizja w stomatologii
Infrared thermography in dentistry
lek. dent. Urszula Prowans prof. dr hab. n. med. Bogumiła Frączak

Streszczenie: Praca przedstawia rozwój termowizji na przestrzeni ostatnich 30 lat i jej zastosowanie w wielu dziedzinach stomatologii, takich jak chirurgia szczękowo-twarzowa, stomatologia zachowawcza, periodontologia. Opisuje standardy postępowania przed i w trakcie badania oraz wpływ określonych warunków występujących w jamie ustnej na uzyskane wyniki. Technika wykorzystuje naturalnie emitowane promieniowanie podczerwone. Jest ono wykorzystywane także do oceny termicznej skutków procedur stomatologicznych. Ciągłe badania poddają krytycznej ocenie metody badania termowizyjnego i pozwalają na lepsze zrozumienie rozkładu temperatury okolicy części twarzowej czaszki i jamy ustnej oraz na modyfikację procedur stomatologicznych.

 

 

60
Jatrogenne przyczyny powstawania zaburzeń czynnościowych narządu żucia
Iatrogenic causes of temporomandibular joint dysfunction
lek. dent. Katarzyna Cubera, dr hab. n. med. Małgorzata Pihut

Streszczenie: W artykule przedstawiono jatrogenne przyczyny powstawania zaburzeń czynnościowych narządu żucia, które są jednym z podstawowych problemów współczesnej stomatologii. Pod względem częstości występowania dysfunkcje w obrębie układu stomatognatycznego stanowią trzecie schorzenie po próchnicy i chorobach przyzębia. W początkowym okresie zaburzenia mogą rozwijać się bezobjawowo, a nieświadomi chorzy nie odczuwają w związku z tym potrzeby leczenia. Objawy te czasami pozostają niezauważone przez lekarzy. Etiologia zaburzeń czynnościowych narządu żucia jest wieloczynnikowa, a przyczyny jatrogenne stanowią coraz większy problem kliniczny. Dotyczy to błędnego postępowania w leczeniu zachowawczym, protetycznym, chirurgicznym i ortodontycznym. Akceptacja zgryzu urazowego, nieprawidłowych kontaktów okluzyjnych, wadliwie wykonanych uzupełnień protetycznych, błędnego postępowania chirurgicznego w trakcie leczenia urazów i złamań oraz niewłaściwie przeprowadzonego leczenia wad zębowych i gnatycznych prowadzi do naruszenia równowagi w układzie mięśniowo-stawowym. W związku z tym, w tej grupie pacjentów bardzo ważna jest prawidłowa diagnoza i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

 

72
Kostniaki żuchwy w materiale własnym
Osteomas of the mandible in own material
dr n. med. Małgorzata Broniarek, lek. dent. Michał Służalec, dr n. med. Bogna Kaźmierska-Zielińska, dr n. med. Bogusława Manowska

Streszczenie: Kostniaki należą do często spotykanych guzów niezłośliwych. Według najnowszych doniesień wyróżnia się postać: zbitą, gąbczastą. mieszaną. Mogą być zlokalizowane w zatokach czołowych, szczękowych, sitowych, w oczodole, w szczęce oraz w żuchwie. Etiologia kostniaków nie jest znana. Niejednokrotnie wykrywane są przypadkowo na zdjęciach radiologicznych wykonywanych z innej przyczyny. W obrazie radiologicznym są to wysycone guzy, dość dobrze odgraniczone od otoczenia prawidłowej kości. Kostniaki rzadko są przyczyną dolegliwości bólowych. Często wzrost ich jest wieloletni i bezobjawowy. Dolegliwości bólowe pojawiają się w przypadku ucisku guza na gałęzie nerwowe. Kostniaki bywają powodem asymetrii twarzy i dyskomfortu pacjenta, mogą być również powodem trudności terapeutycznych ze względu na ich lokalizację lub rozmiary. Leczenie tych guzów polega na chirurgicznym usunięciu, ale według doniesień wielu autorów nie wszystkie guzy o charakterze kostniaka wymagają usunięcia.

 

80
Monitoring gojenia zmian okołowierzchołkowych – opis trzech przypadków
The radiological follow-up in the healing of chronic apical periodontitis – a report of three cases
prof. dr hab. n. med. T. Katarzyna Różyło, lek. dent. Magdalena Piskórz, dr hab. n. med. Ingrid Różyło-Kalinowska, prof. nadzw. lek. dent. Tomasz Piskórz

Streszczenie: Wstęp: Wszystkie zęby leczone endodontyczne powinny być monitorowane radiologicznie. Zdjęcia zębowe wewnątrzustne są najczęściej wykonywane podczas leczenia endodontycznego. Wizyty kontrolne są niezwykle ważne, niemniej jednak trudno zmobilizować pacjentów do zgłaszania się na weryfikację efektów leczenia.
Cel pracy: Celem pracy było przedstawienie trzech przypadków klinicznych pacjentów z przewlekłym zapaleniem tkanek okołowierzchołkowych, leczonych jednowizytowo z pozytywnym efektem leczniczym i przeprowadzoną kontrolą przy użyciu radiografii cyfrowej.
Wnioski: Kontrola radiologiczna przeprowadzona po okresie 13, 15 i 21 miesięcy wykazała wyraźną regresją zmian patologicznych w tkankach okołowierzchołkowych. Cyfrowe zdjęcia zębowe są metodą przydatną w ocenie gojenia zmian okołowierzchołkowych.

 

90
Problemy związane z leczeniem protetycznym u pacjentów w podeszłym wieku
Problems associated with the prosthetic treatment in elderly patients
lek. dent. Joanna Pabian, dr n. med. Aneta Wieczorek

Streszczenie: W artykule zwrócono uwagę na specyfikę postępowania protetycznego u pacjentów w wieku podeszłym. Z uwagi na wydłużanie się średniej długości życia populacji, problem ten staje się coraz bardziej aktualny i wymaga znajomości procesów, które zachodzą w starzejącym się organizmie. Lekarz protetyk powinien mieć świadomość, że w starzejącym się organizmie występują nie tylko niekorzystne zmiany w zakresie podłoża protetycznego. Często towarzyszą im również zmiany w zakresie psychiki, takie jak depresja, otępienie, choroba Alzheimera. Te zmiany osobowości prowadzą do sytuacji braku adaptacji i akceptacji zastosowanych uzupełnień protetycznych, mimo iż nie stwierdza się obiektywnych przyczyn tego stanu. Dlatego istotne jest, aby w przypadkach leczenia pacjentów w wieku podeszłym uwzględnić możliwość przeprowadzenia na etapie badania klinicznego testów psychometrycznych, które pozwolą na wykrycie zmian w zakresie psychiki. Wiedza ta umożliwi właściwe postępowanie terapeutyczne i uzyskanie pozytywnego wyniku leczenia.

 

98
Współczesne metody leczenia złamań podkłykciowych żuchwy – przegląd piśmiennictwa
Contemporary methods of treating mandibular subcondylar fractures – review of literature
lek. dent. Oskar Szram, lek. dent. Aleksandra Wilżak, prof. dr hab. n. med. Piotr Arkuszewski

Streszczenie: Celem pracy jest usystematyzowanie doniesień ze współczesnego piśmiennictwa krajowego i zagranicznego na temat metod leczenia złamań podkłykciowych wyrostka stawowego żuchwy. W pracy ujęto zarówno metody zachowawczo-ortopedyczne, jak i chirurgiczne. W piśmiennictwie autorzy stale rozszerzają zakres wskazań do leczenia chirurgicznego, jednakże w wielu ośrodkach z powodzeniem są wciąż stosowane metody zachowawczo-ortopedyczne. W chwili obecnej brak jest jednoznacznych wytycznych odnośnie metody leczenia złamań podkłykciowych żuchwy.

 

EDUKACJA


108
Ogólnopolski Program Edukacyjny Repetitio est... 4/14


112
Szkoleniowo-wystawiennicze imprezy stomatologiczne na świecie


116
Znalezione w DENTOnet.pl


PORADNIA


120
Trendy


PERYSKOP


122
Psychologiczne aspekty motywacji i działania na podstawie modelu GROW
Mariusz Oboda, Justyna Pająk

W dzisiejszym artykule przedstawię Państwu bardzo popularne i często stosowane w prostych sesjach coachingowych narzędzie, pomocne w precyzowaniu celu, budowaniu motywacji i tworzeniu planu jego realizacji. Pomimo iż wiedza zawarta w tym artykule nie zastąpi sesji coachingowej, ufam, że refleksja nad uporządkowaniem jakie daje model GROW, może być bardzo inspirująca do samodzielnej pracy nad sobą, a być może również wykorzystana do pracy z innymi osobami, np. członkami zespołu.

 

126
Oko w oko z asertywnością
Beata Zienczyk, Ewa Czechowicz


128

Nowe spojrzenie na protokoły leczenia w implantologii stomatologicznej
Sergiusz Kuczun


132
Zadbaj o siebie, czyli Akademia Zdrowego Lekarza
Ewa Czechowicz


PO GODZINACH


134

O samochodach w pigułce (część 4)
Carefleet S.A.


136
Weź na ząb: Ryga
Tomasz Hankiewicz


138
Z kącika archiwisty - Fenomen FLORIDONTU
Marcin Otto


142
Krzyżówka z hasłem nr 50