E‑DENTICO 4(24)/2009

8
Bruksizm – lepsze zrozumienie w celu skuteczniejszego leczenia
Bruxism – a better understanding for a better treatment
Dr Gilles Pham, Dr Ngampis Six-Aksornprai

Streszczenie: Dr Gilles Pham i Dr Ngampis Six-Aksornprai zajmują się badaniem oraz opisywaniem praktycznego zastosowania nowego systemu likwidowania zjawiska wzmożonego zaciskania zębów.

 

18
Nowoczesne metody szynoterapii w leczeniu dysfunkcji urnż
Modern methods of occlusal splint therapy in temporomandibular dysfunction treatment
prof. dr hab. n. med. Stefan Baron, lek. dent. Jakub Krzemień, lek. dent. Aleksander Baron, lek. dent. Agnieszka Dzierżon

Streszczenie: Szynoterapia jest skuteczną metodą leczenia większości dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia. Współcześnie istnieje wiele rodzajów szyn okludalnych, a pośród nich takie, których wartość terapeutyczna często bywa niedoceniana. Prawidłowo zdiagnozowana dysfunkcja urnż pozwala dobrać odpowiednią szynę do potrzeb danego pacjenta. Szyny zgryzowe wykazują pełen zakres terapeutyczny tylko w wypadku tolerancji neuromięśniowej ich przez pacjenta.

 

26
Zastosowanie szyny NTI w leczeniu dysfunkcji stawów skroniowo–żuchwowych będących następstwem parafunkcji – opis przypadku
The application of NTI splint in the treatment of temporomandibular joints dysfunctions as a result of parafunctions – case study
lek. stom. Anna Kamińska

Streszczenie: Ostatnio coraz częściej do gabinetu stomatologicznego zgłaszają się pacjenci z dolegliwościami w okolicy stawów skroniowo-żuchwowych i towarzyszącymi im bólami głowy. Dolegliwości te okazują się być wynikiem dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych, będących następstwem parafunkcji, z których najczęściej spotykaną jest bruksizm. Jak wykazują dane z piśmiennictwa, problem ten dotyczyć może 50-70% społeczeństwa i ściśle związany jest z narastającym stresem życia codziennego. W celu eliminacji intensywnych skurczów mięśni żwaczowych powodujących zaciskanie szczęk, a będących bezpośrednią przyczyną tychże dolegliwości, wprowadzono do leczenia szynę NTI, będącą modyfikacją powszechnie stosowanej dotychczas szyny okluzyjnej (stabilizującej). Szyna NTI jest łatwa w wykonaniu, prosta w stosowaniu i komfortowa dla pacjenta. Autorka przedstawia przypadek pacjentki, lat 22, której dolegliwości w zakresie lewego stawu skroniowo-żuchwowego i głowy były następstwem rozwinięcia się jednej z najczęściej występujących parafunkcji jaką jest bruksizm. Zaproponowane leczenie szyną NTI oraz wykonywanie ćwiczeń według Gerry’ego, przyniosło w krótkim czasie pozytywne wyniki w postaci ustąpienia bólów w okolicy stawu skroniowo-żuchwowego oraz znaczącym zredukowaniem bólów głowy. Zaobserwowano znaczny spadek napięcia mięśniowego w obrębie mięśni żwaczowych. Z działań niepożądanych stwierdzono nieznaczną retruzję siekaczy 11 i 21.

 

34
Szyna zwarciowa w leczeniu kompresji stawów skroniowo-żuchwowych – opis przypadku
Occlusal splint in the treatment of temporomandibular joint compression – case report
dr n. med. i n. hum. Anna Maria Dubojska

Streszczenie: Zaburzenie polegające na kompresji stawów skroniowo-żuchwowych jest wtedy, gdy zmniejszona jest przestrzeń stawowa. Ucisk wyrostka kłykciowego na tkanki zakrążkowe wywołuje dolegliwości bólowe w stawie. Zwiększenie przestrzeni stawowej pomiędzy wyrostkiem kłykciowym i dołem stawowym redukuje ucisk tkanek zakrążkowych i powoduje ustąpienie dolegliwości bólowych. Szyna zwarciowa w leczeniu kompresji stawów skroniowo-żuchwowych powinna być twarda, wykonana w artykulatorze umożliwiającym powiększenie przestrzeni stawowej o wymaganą wartość, powinna przykrywać powierzchnie zwarciowe wszystkich zębów dolnych i górnych. Powierzchnia zwarciowa szyny powinna umożliwiać grupowy kontakt i ruch guzków zwarciowych zgodnie z prowadzeniem stawowym. Pacjentka (55 lat) w wywiadzie zgłosiła ból okolicy obu stawów skroniowo-żuchwowych i bóle głowy w okolicy skroni. W instrumentalnej analizie czynności żuchwy metodą Gerbera zaobserwowano, że podczas każdego zaciskania zębów w maksymalnym zaguzkowaniu dochodzi do kompresji w obu stawach. Testem podatności stawów Gerbera oceniono kompresję obu stawów. W nastawionym artykulatorze-Condylatorze wykonano twardą szynę zwarciową. W trakcie leczenia szyną dolegliwości bólowe stopniowo zmniejszały się. Po czternastu dniach bóle w okolicy stawów skroniowo-żuchwowych ustąpiły, a bóle głowy wystąpiły jedynie dwa razy w tym okresie i były mniej nasilone. Zakres ruchów bocznych żuchwy wyraźnie zwiększył się.

 

42
Wpływ leczenia ortodontycznego na tkanki przyzębia – przegląd piśmiennictwa
Interaction between orthodontic therapy and periodontal tissue – a review of literature
prof. dr hab. n. med. Joanna Wysokińska-Miszczuk, dr n. med. Beata Petkowicz, dr n. med. Małgorzata Kiernicka, lek. dent. Aleksandra Jemielniak

Streszczenie: Dynamiczny rozwój ortodoncji otwiera nowe możliwości leczenia zarówno dzieci jak i osób dorosłych. Założenie aparatu ortodontycznego podobnie jak każde leczenie inwazyjne wiąże się z ryzykiem powikłań. W pracy przedstawiono najczęściej spotykane czynniki jatrogenne wpływające na tkanki przyzębia u osób leczonych aparatami ortodontycznymi.

 

50
Obturacyjny bezdech podczas snu
Obstructive sleep apnoea
dr n. med. Krzysztof Wilk, prof. dr hab. n. med. Leopold Wagner 

Streszczenie: Obturacyjny bezdech podczas snu (OBPS) polega na występowaniu powtarzających się okresów częściowej lub całkowitej niedrożności górnych dróg oddechowych połączonych z wybudzeniem. Chorobę częściej obserwuje się u mężczyzn i osób starszych, a jej powstawaniu sprzyjają nieprawidłowości budowy anatomicznej w obrębie twarzoczaszki oraz nadwaga i otyłość. Spośród objawów towarzyszących OBPS najczęściej notowane są chrapanie i bezdechy, nykturia, zwiększona senność dzienna i zaburzenia potencji. Fragmentacja snu, zaburzenia gazometryczne i odpowiedź ze strony układu sercowo-naczyniowego powodują powstawanie szeregu chorób ogólnych, takich jak: nadciśnienie tętnicze i płucne, zaburzenia rytmu i choroba niedokrwienna serca oraz zwiększają ryzyko wypadków komunikacyjnych. Leczenie OBPS prowadzone jest metodami chirurgicznymi i zachowawczymi, do których zalicza się aplikację powietrza pod stałym dodatnim ciśnieniem i aparaty stomatologiczne.

 

62
Różnorodność przyczyn zapalenia kości szczęk – opis przypadków
Various causes of osteitis – cases report
lek. dent. Katarzyna Petera-Grywińska, lek. dent. Małgorzata Hulisz-Secomska, prof. dr n. med. Andrzej Wojtowicz

Streszczenie: Zapaleniem kości szczęk nazywa się proces obejmujący stopniowo wszystkie części składowe kości: szpik kostny, istotę gąbczastą, blaszkę istoty zbitej oraz okostną. Jego istotą jest stan zapalny i obumarcie na pewnej przestrzeni komórek tkanki kostnej.

 

PRAKTYKA


76
Apektomia: resekcja wierzchołka korzenia jako zabieg chirurgiczny zatrzymanych kłów górnych
Apicotomy: a root apical fracture for surgical treatment of impacted upper canines
Prof. Dr. Edela Puricelli

Streszczenie: Zatrzymanie kłów jest, ze względu na czynniki ogólnoustrojowe lub miejscowe, często występującym problemem. Interwencja chirurgiczna często wiążę się z odsłonięciem w celu wywołania wyrznięcia się zęba, odsłonięciem w celu przeprowadzenia wyciągu ortodontycznego lub ekstrakcją. Autorka przedstawia technikę apektomii, która pomyślnie stosowana jest już od ponad dwudziestu lat. Technika ta pozwala na zachowawczą interwencję w przypadku zatrzymanych górnych kłów z przesuniętą częścią zawiązka zęba lub wierzchołkowym usztywnieniem korzenia. Ta oryginalna metoda polega na chirurgicznym złamaniu wierzchołka korzenia, a następnie przeprowadzeniu wyciągu ortodontycznego obszaru koronowo-korzeniowego.

 

92
Okluzja, zaburzenia czynnościowe stawu skroniowo-żuchwowego oraz edukacja stomatologiczna
Occlusion, TMDs, and dental education
Major M. Ash Jr, BS DDS MS MDhc

Streszczenie: Paradygmatyczne przejście do stomatologii opartej na dowodach (evidence-based dentistry), w zakresie terapii zgryzu, selektywnej korekty zgryzu (occlusal adjustment) oraz terapii z wykorzystaniem szyn stabilizujących w przypadku zaburzeń czynnościowych stawu skroniowo-żuchwowego, miało niekorzystny wpływ na proces nauczania wielu ważnych aspektów terapii zgryzu, niezbędnych do wykonywania zawodu dentysty. Systematyczne nauczanie sposobów korekty zgryzu na uczelniach zostało praktycznie porzucone ze względu na przekonanie, że taka korekta stanowi procedurę nieodwracalną i sprawia wrażenie, jakoby nie miała żadnej wartości w postępowaniu ze zgryzem. Niemniej jednak, pewna dawka wiedzy i praktycznych umiejętności odnośnie postępowania ze zwarciem jest konieczna i niezbędna dla wszystkich aspektów opieki dentystycznej i powinna być systematycznie nauczana na uczelniach medycznych. Do programu nauczania stomatologii należy wprowadzić metody wykonywania zabiegów korekty zgryzu i szyn stabilizujących i omówić błędy tych procedur, oraz ich ograniczenia, ze względu na znaczenie i funkcję, jaką pełnią w zapewnianiu rzeczywistości klinicznej. Tym samym oraz niezależnie od przeciwwskazań dla stomatologii opartej na faktach, korekta zgryzu oraz szyny stabilizujące wciąż odgrywają ważną rolę w systematycznym procesie nauczania terapii zwarcia. Jednakże, istnieje wiele aspektów postępowania ze zgryzem, które należy wziąć pod uwagę. Można mieć tylko nadzieję, że inne aspekty postępowania ze zgryzem (z uwagi na ich znaczenie) ponownie staną się ważną częścią programu nauczania stomatologii.

 

100
Leczenie kanałowe zębów z nietypową budową morfologiczną – opis przypadku
Root canal treatment of teeth with atypical morphological structure – case study
lek. stom. Aneta Łazińska, dr hab. n. med. Elżbieta Bołtacz-Rzepkowska

Streszczenie: W pracy przedstawiono przypadek leczenia kanałowego zęba z nietypową budową morfologiczną w postaci kanału bocznego. Opisano różne anomalie będące odstępstwami od klasycznej budowy jam zębowych. Zwrócono uwagę na fakt, że kanały dodatkowe lub boczne, często obserwowane podczas badań histopatologicznych, klinicznie wykrywane są stosunkowo rzadko. Pomimo, że stanowią naturalny rezerwuar drobnoustrojów, uważa się, że odległe wyniki leczenia endodontycznego zależą przede wszystkim od prawidłowego opracowania, odkażenia i szczelnego wypełnienia kanałów głównych.

 

BADANIA


108
Analiza złamań oczodołów odniesionych w wyniku pobicia
Analysis of orbital fractures caused by assaults
dr n. med. Bogusława Manowska, dr n. med. Ewelina Gaszyńska, prof. dr hab. n. med. Piotr Arkuszewski, dr n. med. Marta Tyndorf

Streszczenie: Złamania części twarzowej czaszki powstałe na skutek pobić stanowią poważny problem. Zwłaszcza złamania środkowego piętra obejmujące oczodół są szczególnie dotkliwe dla pacjentów, gdyż powodują zaburzenia czynnościowe narządu wzroku, węchu oraz żucia. W niniejszej pracy poddano retrospektywnej analizie historie chorób pacjentów po urazach powstałych w wyniku przemocy przyjętych do Kliniki Chirurgii Czaszkowo-Szczękowo-Twarzowej i Onkologicznej w Łodzi w ciągu jednego roku. Analizie poddano 100 chorych, którzy odnieśli obrażenia w wyniku pobicia. Z tego do badania włączono 36 chorych ze złamaniami obejmującymi oczodoły: 10 ze złamaniem jarzmowo-szczękowo-oczodołowym, 11 ze złamaniem jarzmowo-oczodołowym, 11 z izolowanym złamaniem dna oczodołu i 4 z dyslokacją nosowo-oczodołową. Leczenie operacyjne zastosowano u 30 pacjentów, leczenie ortopedyczne u 1 pacjenta, a u 4 nie stwierdzono wskazań do leczenia, 1 chory nie wyraził zgody na leczenie.

 

EDUKACJA


114
Ogólnopolski Program Edukacyjny Repetitio est... 4/2009


122
Szkoleniowo-wystawiennicze imprezy stomatologiczne w świecie


124
Znalezione w sieci


PERYSKOP


128
Rejestratorka pod lupą
Receptionist through a magnifying glass
Mariusz Oboda

W prowadzonych przez zespół Omd projektach Tajemniczy Pacjent w Praktyce pracy rejestratorki poświęcamy około 10 z minimum 25 stron opisu zachowań poszczególnych osób mających kontakt z pacjentem w czasie całej wizyty. Wynika to z faktu, że obok lekarza jest ona jedyną osobą, która ma znaczący wpływ na poziom satysfakcji pacjenta. Asystentka niestety często jest anonimowym członkiem zespołu, pozostającym w cieniu lekarza. Przedstawię dwa fragmenty raportów dotyczące zachowań rejestratorki w dwóch różnych przychodniach. Ocenę – etykietkę pozostawiam Państwu. Zwróćcie uwagę, że po ich przeczytaniu pojawi się pokusa zaszufladkowania jednej i drugiej.

 

134
Era społeczności a zawód lekarza
Community era vs. medical profession


138
Kształcenie podyplomowe w implantologii stomatologicznej – dokąd zmierzamy?
Postgraduate education in dental implantology – where are we heading?
Mariusz Duda


146
Idealny program do gabinetu stomatologicznego
Perfect software for a dental office
Przemysław Pacholski


156
Z gabinetu naczelnego – Nagroda dla Nestora polskiej stomatologii
From the Chief Editor's office –- An award for Nestor of Polish dentistry
Tomasz Maria Kercz


160
Estetyka czerwona i biała w Polańczyku
Red and white aesthetics in Polańczyk
Wojciech Bednarz


PORADNIA


164
e-dentyfikacja


170
Trendy


Z KĄCIKA ARCHIWISTY


174
Walka o naczynie nocne i spluwaczkę, czyli... żeby Polska schludną była
Quest for the chamber pot and spittoon… to make Poland neat and clean
Marcin Otto


PO GODZINACH


182
Dentysta dla Dzieci Tybetu. Ciąg dalszy
Dentist for Tibetan children. Continuation
Bartek Niedziółka


184
Urocze zakątki Dolnego Śląska
Beautiful corners of Lower Silesia
Edyta Cichoń


196
Krzyżówka z hasłem nr 24